Sosyal medya, günümüzde hayatımızın önemli bir parçası haline geldi. İnternet üzerinden oluşturduğumuz profiller, paylaşımlar, yorumlar, beğeniler, takipçiler, arkadaşlar ve mesajlar sayesinde, kendimizi ifade etme ve iletişim kurma imkanı buluyoruz.
Sosyal medya, bize hem eğlence hem de bilgi sunuyor. Aynı zamanda, sosyal medya sayesinde dünyadaki gelişmelerden haberdar olabiliyor, farklı kültürlerle tanışabiliyor, ilgi alanlarımızla ilgili gruplara katılabiliyor ve sesimizi duyurabiliyoruz.
Ancak sosyal medyanın bütün bu faydalarının yanında, bizi bekleyen bazı tehlikeler de var. Sosyal medya kullanırken dikkatli olmazsak, hem kendimize hem de başkalarına zarar verebiliriz. Bu tehlikeleri beraber inceleyelim:
Kişisel bilgilerimizin çalınması
Sosyal medyada oluşturduğumuz profillerde, kendimizle ilgili bazı kişisel bilgiler paylaşıyoruz. Bu bilgiler, adımız, soyadımız, doğum tarihimiz, e-posta adresimiz, telefon numaramız, okulumuz, işimiz, hobilerimiz gibi şeyler olabilir. Bu bilgileri paylaşmak, bizi tanıyan veya tanımak isteyen insanlarla iletişim kurmamızı sağlar.
Ancak bu bilgileri kötü niyetli kişilerin eline geçirse ne olur? Bu kişiler, bizim adımıza sahte hesaplar açabilir, banka hesaplarımıza erişebilir, kredi kartlarımızı kullanabilir veya bize şantaj yapabilirler. Bu nedenle sosyal medyada kişisel bilgilerimizi paylaşırken çok dikkatli olmalıyız.
- Mümkün olduğunca az ve gerekli bilgi vermeliyiz.
- Profil ayarlarımızı gizli veya sadece arkadaşlarımızın görebileceği şekilde yapmalıyız.
- Bilmediğimiz veya güvenmediğimiz kişilere asla kişisel bilgilerimizi vermemeliyiz.
Siber zorbalığa maruz kalma veya siber zorbalık yapma
Siber zorbalık, sosyal medya aracılığıyla bir kişiye veya gruba karşı yapılan hakaret, küfür, tehdit, alay etme, dedikodu yapma gibi saldırgan davranışlardır. Siber zorbalık yapan kişi veya gruplar genellikle kurbanlarını seçerken fiziksel görünümüne, cinsiyetine, ırkına, dinine, cinsel yönelimine veya zayıf yönlerine göre karar verirler. Siber zorbalık yapan kişi veya gruplar kurbanlarına sosyal medya üzerinden mesaj atabilir, fotoğraf veya video paylaşabilir veya yorum yapabilirler. Siber zorbalığa maruz kalan kişi ise bu durumdan dolayı psikolojik olarak çok etkilenir. Kendini değersiz hisseder, özgüveni azalır, depresyona girer ve hatta intihara kalkışabilir. Siber zorbalık yapmak da bir suçtur ve cezası vardır. Bu nedenle sosyal medyada hem siber zorbalığa maruz kalmamak hem de siber zorbalık yapmamak için şunlara dikkat etmeliyiz:
- Sosyal medyada tanımadığımız veya güvenmediğimiz kişilerle iletişime geçmemeliyiz.
- Sosyal medyada kendimizle ilgili özel veya mahrem fotoğraf veya video paylaşmamalıyız.
- Sosyal medyada başkalarını incitecek, kırıcı, aşağılayıcı veya hakaret içeren mesaj, yorum, fotoğraf veya video paylaşmamalıyız.
- Sosyal medyada bize siber zorbalık yapan kişi veya gruplara cevap vermemeli, onları engellemeli veya şikayet etmeliyiz.
- Sosyal medyada siber zorbalığa uğradığımızı ailemize, arkadaşlarımıza veya öğretmenlerimize anlatmalı ve destek istemeliyiz.
Sahte haberlere inanma veya yayma
Sosyal medya, haber alma ve paylaşma konusunda çok hızlı ve etkili bir araçtır. Ancak sosyal medyada her paylaşılan haberin doğru olduğunu düşünmemeliyiz. Bazı kişi veya gruplar, sosyal medyayı kendi çıkarları için kullanarak sahte haberler üretir ve yayabilirler. Bu sahte haberler, toplumda korku, panik, nefret, öfke gibi duygular yaratabilir. Ayrıca bu sahte haberler, insanların gerçekleri görmesini engelleyebilir. Bu nedenle sosyal medyada karşılaştığımız haberlere inanmadan önce şunları yapmalıyız:
- Haberin kaynağını kontrol etmeliyiz. Kaynak güvenilir ve resmi bir kurum veya kuruluş ise haberin doğruluğu daha yüksektir.
- Haberin tarihini kontrol etmeliyiz. Haber eski bir tarihli ise güncelliğini yitirmiş olabilir.
- Haberin içeriğini kontrol etmeliyiz. Haberde mantık hataları, çelişkiler, abartmalar veya eksiklikler varsa haberin doğruluğu düşüktür.
- Haberin başka kaynaklarda da yer alıp almadığını kontrol etmeliyiz. Haber sadece bir kaynakta varsa veya diğer kaynaklar haberin doğruluğunu teyit etmiyorsa haberin doğruluğu düşüktür.
- Haberde yer alan fotoğraf veya videoların gerçek olup olmadığını kontrol etmeliyiz. Fotoğraf veya videolar montajlanmış, değiştirilmiş veya başka bir olaya ait olabilir.
Hangi Önlemleri Almalıyız?
Sosyal medya kullanırken bu tehlikelerden korunmak için alabileceğimiz bazı önlemler şunlardır:
- Sosyal medya hesaplarımızın şifrelerini güçlü ve farklı yapmalıyız. Şifrelerimizi kimseyle paylaşmamalı ve sık sık değiştirmeliyiz.
- Sosyal medya hesaplarımızın gizlilik ayarlarını yapmalıyız. Profilimizi, paylaşımlarımızı ve mesajlarımızı sadece arkadaşlarımızın görebileceği şekilde ayarlamalıyız.
- Sosyal medya hesaplarımızda arkadaş olarak eklediğimiz kişileri tanıyor ve güveniyor olmalıyız. Bilmediğimiz veya güvenmediğimiz kişilerden gelen arkadaşlık isteklerini kabul etmemeli veya reddetmeliyiz.
- Sosyal medya hesaplarımızda kendimizi olduğumuz gibi göstermeliyiz. Sahte isim, fotoğraf veya bilgi kullanmamalıyız.
- Sosyal medya hesaplarımızda bize zarar verecek, hakaret edecek, küfür edecek, tehdit edecek veya alay edecek mesaj, yorum, fotoğraf veya video alan kişi veya gruplara karşı sessiz kalmamalıyız. Bu tür davranışları görmezden gelmek veya kabullenmek yerine, bunları engellemeli, şikayet etmeli ve gerektiğinde yetkili mercilere bildirmeliyiz.
- Sosyal medya hesaplarımızda karşılaştığımız haberleri paylaşmadan önce doğruluğunu araştırmalıyız. Sahte haberleri yayarak hem kendimizi hem de başkalarını yanlış bilgilendirmiş oluruz. Sahte haberlerin toplumsal huzuru bozabileceğini ve gerçekleri görmemizi engelleyebileceğini unutmamalıyız.
- Sosyal medya hesaplarımızda çok fazla zaman geçirmemeliyiz. Sosyal medya bizi gerçek hayattan uzaklaştırabilir ve bağımlılık yapabilir. Sosyal medya kullanımımızı sınırlamalı ve zamanımızın büyük bir kısmını gerçek hayatta yapabileceğimiz faydalı ve eğlenceli aktivitelere ayırmalıyız.
Sosyal medya, hayatımızın vazgeçilmez bir parçası olsa da, onun bize sunduğu imkanların yanında bizi bekleyen tehlikeleri de göz ardı etmemeliyiz. Sosyal medya kullanırken bilinçli ve sorumlu olmalıyız. Sosyal medyayı hem kendimiz hem de başkaları için güvenli ve sağlıklı bir ortam haline getirmek bizim elimizde.
Daha fazla bilgi için aşağıdaki bağlantıları ziyaret edebilirsiniz:
https://www.guvenliweb.org.tr/
