Dijital Dünyanın Suçluları konusunda; bilişim suçlarının neler olduğunu, bu suçların işlenmesi hâlinde ne gibi cezaların verilebileceğini, suçlardan kendimizi korumak için nasıl tedbirler almamız gerektiğini, başımıza bir sorun geldiğinde nerelere başvurmamız gerektiği anlatılmaktadır.
1- Bilişim Suçlarına Bir Örnek
Zeynep İnternet’te bir oyun görür. Oyunu indirmek istediğinde ücretli bir oyun olduğunu fark eder. Oyuna ücret ödemek istemez ve bu konuda abisi Ali’den yardım almaya karar verir:
– İnternet’te bir oyun buldum ancak ücretli. Bu ücreti ödemeden sence bu oyunu indirebilir miyiz?
– Evet bu tür oyunları ücretsiz olarak indirebileceğimiz İnternet siteleri var. Dilersen indirelim.
– Birkaç İnternet sitesine baktım. Bazı İnternet sitelerinde bu oyun ücretli ama bazı İnternet sitelerinde ücretsiz. Sence bu nasıl mümkün oluyor?
– Bazı kişiler oyunu kendi İnternet sitelerinde ücretsiz olarak yayımlıyorlar. Böylece kendi İnternet sitelerine daha fazla ziyaretçi gelmesini sağlıyorlar. Aslında bu oyunu üretenlerin istemedikleri bir durum.
– O zaman bu oyunu ücretsiz olarak indirmek suç değil mi?
– Aslında oyunları bu tür İnternet sitelerinden indiren çok kişi var. Bir sorun çıkacağını düşünmüyorum. Hemen indireyim istersen.
– Tamam indirelim.
Zeynep’in abisi bilgisayarın başına geçer ve oyunu indirir. Bir süre sonra oyunun bilgisayara yüklenmiş olduğunu fark ederler ve dosyaya tıklayarak kurulumunu yapmaya çalışırlar. Ali:
– Şimdi indirilen dosyaya tıklıyoruz ve dilini seçiyoruz. Birazdan tamamlanmış olur.
Aniden bilgisayarın ekranı mavileşir ve anlaşılmaz yazılar çıkar. Zeynep ağabeyinin yüzünü görünce bir şeylerin ters gittiğini anlar:
– Ne oldu? Kurulumda sorun mu çıktı?
– Hayır Zeynep. Sanırım dosya virüslüymüş. İşletim sistemi çöktü. Ne yapacağımı bilmiyorum!
Yukarıdaki hikayeye göre şu soruları cevaplayalım:
– Zeynep ve ağabeyinin hikâyesinde ne tür yanlış davranışlar fark ettiniz?
– Bu hikâyede sizce ne tür suçlar işlemiştir?
– Bilişim teknolojisi kullanılarak işlenen suçlara nasıl örnekler verebiliriz?
2- Bilişim Suçları
Bilişim Suçu Nedir?
Üzerinde biraz düşündüğümüzde aklımıza basit bir iki suç gelebilir. Ancak teknolojik araçlar kullanılarak çok daha ciddi suçlar da işlenebilmektedir. Gerekli güvenlik önlemlerinin alınmaması insanları zor durumda bırakabilir. Bu nedenle teknolojiyi kullanırken bilinçli davranmamız gerekmektedir.
Bilişim Suçları: “Teknoloji kullanarak dijital ortamda kişi veya kurumlara maddi veya manevi olarak zarar vermek” bilişim suçları olarak tanımlanabilir.
Bilişim Suçları Nelerdir?
1- Bilgisayar sistemlerine ve servislerine yetkisiz erişim: Yetkisi olmayan kişilerin veya kurumların bilişim sistemlerine girmesi, kişilerin e-postalarına veya internet hesaplarına ulaşması ciddi bir suçtur.
2- Bilişim sistemlerini engelleme, bozma, verileri yok etme veya değiştirme: Verileri yok etmek veya değiştirmek bir suçtur. Örnek olarak, kişilerin özel hesaplarının parolalarını değiştirmek verilebilir. Bu tür durumlarda, verilen zararın geri alınamaması suçlu kişilerin aldıkları cezanın artmasına sebep olabilmektedir.
3-Kanunla korunmuş bir yazılımın izinsiz kullanılması: Kanunla korunmuş bir yazılımın izinsiz kullanılması, lisanssız yazılım kullanım suçu ile ilişkilidir. Para ve hapis cezası uygulanabilir.
Yazılımın ne amaçla ve kimler tarafından kullanıldığı, ticari amaçla kullanılıp kullanılmadığı cezanın artmasında etkilidir.
4- Yasa dışı yayınlar yapmak: Terör örgütleri gibi zararlı oluşumların yayınlarının paylaşılması suçtur. Bu gibi yayınlar toplum güvenliğine ve barış ortamına zarar verebilir.
5-Bilişim yolu ile dolandırıcılık: İnternet alışverişlerinde dolandırıcılık yapılması da bir suçtur. Başkasının kredi kartı bilgilerini kullanarak alışveriş yapılması bu suça örnektir.
6-Bilişim yoluyla hakaret ve şantaj: Sosyal ağlar aracılığıyla hakaret edilmesi, internette insanların itibarlarını zedeleyici davranışlarda bulunulması, başkasına ait bilgilerin internet üzerinden paylaşılarak kişilerin tehdit edilmesi bu suça örnektir.
Çok rastlanan bilişim suçlarından bazıları:
- Kredi kartı dolandırıcılığı
- Başkasının adına sahte hesap açmak.
- Başkaları ile ilgili nefret söyleminde bulunmak.
Bilişim Suçlarına Maruz Kalırsak Ne Yapmalıyız?
Bir internet suçunun mağduru olan kimse, şikâyet için Cumhuriyet Başsavcılığına suç duyurusunda bulunmalıdır. Suçtan doğrudan etkilenmiyorsak, mesela uygunsuz içeriklerin olduğu veya zararlı içerik sunan bir siteye rastlarsak, Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumuna bildirimde bulunmamız gerekmektedir.
Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu internet sayfasından (www.btk.gov.tr) sitelerin güvenliğine bakabilirsiniz.
Suç duyurusunda bulunmak ve şikayet etmek önemlidir. Gerektiğinde 112 ihbar hattını da arayabilirsiniz.
Kredi kartları ile ilgili ilginç bilgiler (2018 verilerine göre)
- Her saat 96 kredi kartı bilgisi çalınıyor.
- Hacker’ların eline geçen Türkiye vatandaşlarına ait kredi kartı bilgisi, 50 bin 339.
- Dünyada 2 milyon kişinin kredi kartı bilgisi yeraltı dünyasında sürekli el değiştiriyor.
- Sahte kredi kartlarının nakde çevrilmesi için kullanılan 3 bin 32 farklı yöntem var.
- Kredi kartı bilgilerinin yüzde 40’ ı, e-ticaret sitelerinin hacklenmesiyle ele geçiriliyor.
– Kendisini polis olarak tanıtarak arayan, telefon numaranızın bir suça karıştığını belirten ve bu konuda kendilerine yardım etmeniz için telefonu kapatmamanızı ve iletişim bilgilerinizi paylaşmanızı isteyen biri varsa nasıl davranmalısınız?
Örnek Vaka “SUÇ ÖRGÜTÜ SİM KARTINIZI KOPYALADI” Yalanı
Dolandırıcılar, bazı vatandaşlarımızı arayarak, telefonlarında kullandıkları SİM kartların, teknolojik yöntemler kullanılarak organize bir suç örgütü tarafından kopyalandığını ve bu kopya SİM kart üzerinden maliyeti yüksek telefon görüşmeleri yapıldığını belirtirler. Bu kişilerin tespitinin yapılabilmesi için yürütülen çalışmada kullanılmak üzere kontör veya para gönderilmesini talep ederler. Yürütülmekte olan sözde soruşturmanın gizli olduğunu vurgulayarak, mağdurun kimseye bilgi vermeden kendilerine kontör veya para göndermesini sağlamaya çalışırlar.
Örnek Haber
İzmir Emniyet Müdürlüğü Siber Suçlarla Mücadele Şube Müdürlüğü ekipleri, özel bir bankanın müşterilerini arayarak kendilerini banka görevlisi olarak tanıtan ve bu yolla vatandaşların internet bankacılığı giriş bilgilerini ele geçiren dolandırıcıların yakalanması için çalışma başlattı. Bu kapsamda 9 kişi tutuklandı.
Bir Düşün
İndirim kuponu kazandınız yazan mesaj aldıysan, kuponu almak için bir bağlantıyı açman gerekiyorsa nasıl düşünür ve davranırsın?
Bir sosyal medya kullanıcısının deneyimi şu şekilde:
“Sosyal medya sayfamda bir konuşma penceresi açıldı. Karşıdaki kişi, uzun zamandır görüşmediğim bir arkadaşımdı ve hal hatır soruyordu. Her zamanki gibi yanıt verdim ve ben de ona nasıl olduğunu sordum. Bir firma için hediye bileti dağıttığını söyledi ve telefon hattımın faturalı olup olmadığını sordu. Daha sonra da telefonumdan … yazıp ….’a mesaj göndermemi söyledi. O sırada durumdan şüphelendim ve internette yaptığım kısa bir aramadan sonra bunun bir dolandırıcılık yöntemi olduğunu fark ettim. En kısa sürede arkadaşıma ulaşmaya çalıştım.”
Kullanıcı bu durumu fark etmeseydi ve dolandırıcının istediği numaraya mesajı gönderseydi, cep telefonuna bir mesaj daha gelecekti. Dolandırıcı bu sefer de o mesajı “ONAY” yazıp yanıtlamasını isteyecekti. İşlemin sonunda ise editörümüzün telefon faturası üzerinden 50 liralık harcama yaptığı görülecekti.
Ne yapardın?
Yakın bir tanıdığın internetten mesaj atıp zor durumda kaldığını belirtip cep telefonuna acil kontör yüklemeni isterse nasıl düşünür ve davranırsın?
Tanıdığınız kişilerden bu şekilde mesajlar alıyorsanız o kişiye ulaşmaya çalışınız. Bu şekilde çok fazla dolandırıcılık gerçekleşmektedir.
Kontör veya TL dolandırıcıları önce sosyal medya üzerinden kurbanlara ulaşmak için “Hattınıza hemen TL yüklemek için tıklayınız. Yeterli bakiyeniz olmadığı için işleminizi gerçekleştiremiyoruz.” mesajını gönderiyor. Bu mesaja yanlışlıkla bile onay verirseniz, mesajla birlikte operatörün TL veya kontör yükleme sayfasına yönlendiriliyorsunuz. Bu şekilde birçok kontör dolandırıcılığı gerçekleşiyor.
Ne yapardın?
Birisinin seni çok kızdıran bir suç işlediğine dair bir haber paylaşılmışsa ve senin de bu haberi paylaşman isteniyorsa nasıl düşünür ve davranırsın?
Öfke hâlinde ani karar vermememiz gerekir. Olayların aslını öğrenmeden harekete geçmek, haber doğru olsa bile yanlış bir davranışta bulunmamıza ve kendimizi suçlu duruma düşürmemize neden olabilir.
İnternette bilgilerimiz çalınırsa, rahatsız edecek şekilde kullanılırsa, internet üzerinden kredi kartlarımız, banka hesaplarımız bilgimiz dışında kullanılırsa, internette yasa dışı olan yayınlara rastlarsak, birileri tarafından sanal ortamda tehdit edilir, dolandırılırsak bunlarla ilgili suç duyurusunda bulunabiliriz. Böylece mağdur olmaktan kurtulup haklarını bilen ve savunan bir vatandaş olabiliriz.
– Neden siber suçlar işleniyor?
– Siber suçların azaltılması için neler yapabiliriz?
– Toplumsal olarak neler yapılmalıdır?
3- Bence, Sence, Bizce Bilişim Suçları
Aşağıdaki konulardan birini seçip üzerinde tartışalım.
- Daha güvenli bir sanal dünya neler yaparak mümkün olabilir?
- Siber dünya için kullanım kuralları belirlemeniz gerekse ne tür kurallar belirlerdiniz?
- Toplumsal hayatı en çok etkileyen siber suçlar neler olabilir? Bunlardan korunmanın en etkili yöntemleri nelerdir?
- Bilinçli kullanıcılar mı yoksa koruyucu yazılımlar mı siber suçlardan bizi daha çok korur?
Bu konuda hazırlanmış bir sunu yok!
hocam hepsi dogru