5. Sınıf – Bulmaca Buldurmaca

* 2. Dönem Hakkında Genel Bilgilendirme

Merhaba,

Bu dönem birlikte bilgisayarları programlamayı öğreneceğiz. Bu öğrenme süreci, onların dilini ve iletişim kurmada dikkat ettikleri temel kuralları öğrenerek başlayacak.

İlk önce günlük hayatta, bizim kullandığımız hızlı ve bütünsel iletişim biçiminden sıyrılacağız. Bunun yerine daha ayrıntılı ve adım adım ilerleyen iletişim biçimini kullanacağız. Bunu öğrenmek biraz sabır gerektiriyor. Bilgisayar kullanmadan çalışacağımız bu ilk kısımda, oynayacağımız oyunlarla ve yapacağımız etkinliklerle çeşitli problemleri analiz edecek, çözecek ve bu süreci eğlenceli bir hâle getireceğiz. Bu süreç bize sadece programlamayı değil, sınıf içerisinde sağlıklı iletişim kurmayı da öğretecek. Çünkü etkinliklerimizin çoğu takımlar hâlinde, iş birliği esasına dayalı olacak. Böylece öğrendiğimiz bilgiler sadece bilgisayar dünyasında değil gerçek hayatta karşılaştığımız problemleri çözmede ve çevremizle doğru iletişim kurmamızda da bize katkı sağlayacak.

Bu iletişim biçimini öğrendikten sonra ise, bilgisayarlarımızın başına geçeceğiz ve blok kodlama programlarını kullanarak bir çizime hareket kazandıracak, animasyonlar hazırlayacak en sonunda da kendi istediğimiz kuralları olan bir oyun tasarlayabileceğiz. Bir bilgisayar programcısı gibi düşünebilmeyi öğrenecek ve kim bilir belki gelecekte kendi programlarımızı geliştireceğiz. Bu dönemin sonunda şimdilik sizin için bir tüketim aracı olan bilgisayar, belki bazılarınız için bir üretim aracına dönüşecek ve içinizdeki programcıyı keşfetmenizi sağlayacak.

---

1- Problemler ve Problem Çözme

– Problem sizce nedir?
– Okula ilk geldiğiniz gün, hangi sınıfın sizin sınıfınız olduğunu bilmiyordunuz, nereye gideceğinizi bulmakta zorlandınız mı?
– Sınıfınızı nasıl buldunuz?
– Bu sabah okula geldiğinizde sınıfınızın yerini bulmakta zorlandınız mı?

Problem: Günlük hayatımızda karşılaştığımız, çözüm aranması gereken ve çözümü için bilgi, mantık, deneyim ya da dikkat isteyen durumlara Problem adını verebiliriz.

Gece saat 23.00 oldu, uyumak için yatağa yattınız ve 1 saat sonra siz uyurken elektrikler kesildi.

– Bu bir problem midir? Neden?
– Probleme dönüşmesi için ne olması gerekir?

Peki, ertesi gün okulda teslim etmemiz gereken çok önemli bir proje çalışması yapmaktayız, tam çalışmamızı bitirme aşamasına geldiğimizde elektrikler kesiliyor.

– Bu yeni durum bir problem midir?
– Önceki duruma göre ne değişti?
– Problemi nasıl çözebiliriz?

Problem çözme’nin, ilk anda belirsiz bir çözüm hedefine yönelik olarak ilerleme adımlarını ifade etmektedir. Problemin zorluk düzeyi problem çözmede bizim için önemlidir. Günlük hayttan birkaç örnekle devam edelim:

“Yemek yapacaksınız ama evde hiç tuz kalmamış“

– Problemde dikkat edilmesi gereken noktalar nelerdir?
– Problemi çözmek için hangi soruları sorabiliriz? (Günün hangi zamanı? Bakkal/Market açık mı? Yanında para var mı? Komşulardan alabilir misin? )

“Sabah kalktın ve üstünü giyinmen gerekiyor, kıyafetini nasıl seçersin?“

– Problemi çözmek için hangi soruları sorabiliriz? (Hava nasıl? Nereye gideceksin)

Dikkat ettiyseniz her problemde ve çözüme giden yolda bazı noktalar üzerinde yoğunlaştık. Bunlar; problemde verilenler neler, problemde istenenler neler ve problemde roller ne? Şimdi problem çözme adımlarına geçelim.

Problem Çözme Adımları

a. Problemi Anlama

Bir problemi doğru bir şekilde çözebilmenin ilk aşaması problemi anlamakla başlar, problemi anlamak aşağıdaki sorulara yanıt verilebildiği zaman gerçekleşmiş olur.

• Bu problem ile ilgili elimizdeki temel bilgiler nelerdir?
• Çözüme ulaşabilmek için bu temel bilgilerin dışında ihtiyaç duyduklarımız varsa nelerdir?
• Problemde kimler, nasıl etkilenmektedir?
• Problemin şeması oluşturulabilir mi? Anlaşılırlığı arttırmak için problemi görselleştirebilir miyiz?
• Problem nasıl ortaya çıkmış? Bildiğimiz ve daha önce çözüm ürettiğimiz benzer problemler oldu mu?

b. Bir Plan Yapma

Her problemin çözümüne farklı çözüm yollarından ulaşılabilir, bunu için doğru çözüm planını tercih ederek uygulamak gerekmektedir. Bir problem için aşağıdaki çözüm planları uygulanabilir:

• Deneme yanılma yoluyla çözümü test etme, olası adımları ve tahmini sonuçları bulma
• Problemi daha basit parçalara ayırarak ilerleme
• Sondan başa doğru ilerleyerek farklı bir bakış açısıyla çözüme ulaşmaya çalışmak
• Olası çözümleri içeren bir görsel harita ya da zihin haritası çıkarmak (Çünkü bazılarımız çizerek çalışmayı sever)
• Beyin fırtınası yapmak

c. Planı Uygulama

Bir planın uygulama sonucu bazen başarısızlıkla sonuçlanabilir. Başarısızlıkla sonuçlanan her deneme sadece öğrenme deneyiminin bir parçasıdır. Bu sebeple başarısızlık sonrasında hemen pes etmemeli, denemeler yapmaya devam etmeliyiz.

d. Çözümü Değerlendirme

Çözümün bulunmasının ardından, çözümün en etkili bir çözüm olup olmadığını gözlemlemeliyiz. Duruma göre yeni bir plan yapabilir veya uygulama yöntemini değiştirmemiz gerekebilir.

– Bulunan bir çözüm başka problemlere uyarlanabilir mi?

---

2- Kurt – Kuzu – Ot Problemi

Şimdi size bir hikaye anlatacağım, Ahmet Amca’nın yardımımıza ihtiyacı var, bakalım siz ona yardımcı olabilecek misiniz?

Ahmet Amcanın çiftliği köyün biraz dışında Kızıldere’nin hemen öbür yanındaymış. Ahmet Amca bir gün kuzusunu, ormandan bahçesine inen kurdu ve kuzusu için ayırdığı bir miktar otu da alıp karşı kıyıya geçmek istemiş. Ancak karşıya geçebileceği tek araç ufacık bir kayıkmış ve hepsinin beraber karşıya geçmesi imkânsızmış. Kayığa her defasında birini alabiliyormuş; ya kuzuyu ya kurdu ya da otu yanına alabilecekmiş. Ancak bir sorunu daha varmış, kurtla kuzuyu yalnız bırakırsa kurt kuzuyu yermiş, kuzuyla otu yalnız bıraksa bu sefer kuzu da otları yermiş.

Peki sizce Ahmet Amca üçünü birden karşıya nasıl geçirecek?

Problemi çözmek için aşağıdaki adımları takip edebilirsiniz

ADIM 1 : PROBLEMİ ANLAMAK

1. Problemi yüksek sesle okuyun. Problemin ne sorduğu hakkında düşünün. İhtiyacınız olmayan herhangi bir bilgi var mı? (Her problemde ekstra bir bilgi yoktur, ancak bazılarında ihtiyacımız olmayan bilgiyi ayrıştırmak işimizi kolaylaştırabilir.)
   … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … …
2. Problemdeki her kelimeyi / kavramı anlayabiliyor musunuz? Bilmediğiniz kelimeleri yazın. (Bir grup halinde çalışıyorsak herbirimizin problemde geçen kelimeleri anlaması önemlidir.)
   … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … …
3. Şimdi problemi kendi kelimelerinizle yeniden yazın ve şu cümleyi tamamlayın : Cevaplamamız gereken soru…
   … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … …

ADIM 2 : BİR PLAN YAPMAK

1. Hangi stratejiler bu problemi çözmeye yarayabilir? (Deneme-yanılma, görselleştirme (resmini çizme), tahmin yürütme, örüntüleri kontrol etme, bir tablo ya da grafik hazırlama, bir liste hazırlama, mantık yürütme, tersten gitme)
   … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … …
2. Bazen stratejiler arasında olmayan bir şey yapmak da gerekebilir. Bu problemi çözmeye yarayacak başka bir şey geliyor mu aklınıza?
   … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … …
3. Bazen problemi çözmek için uygulayacağımız tüm adımları listelemek de işimizi kolaylaştırabilir.Bu problem için hangi adımları uygulamamız gerek?
   … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … …
4. Elimizdeki tüm bilgilere bir bakalım. Acaba bu problemi çözmek için başka bir bilgiye ihtiyacımız var mı? Bu bilgilere nereden ulaşabiliriz?
   … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … …

ADIM 3 : PLANI UYGULAMAK

1. Problemi ve problemin kendi cümlelerinizle yazdığınız ifadeyi sonrasında da çözüm adımlarını okuyun. Şimdi 5 dk boyunca problemi kendi kendinize çözmeye çalışın.
   … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … …
2. Şimdi gruptaki herkesin çözümü yazılı olmalı. Hem cevabı, hem de bu cevaba nasıl ulaştığını not ettiniz mi?
   … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … …

ADIM 4 : ÇÖZÜMÜ DEĞERLENDİRMEK

1. Bazı problemlerin birden çok çözümü vardır, bazılarının ise sadece tek bir çözümü, bizim problemimiz nasıl birproblem acaba?
2. Şimdi her grup üyesi kendi çözümünü ve nasıl bu çözüme ulaştığını paylaşsın.
3. Herkesin cevabı anlamlı mı? Birinin cevabı sizinkinden farklı ise bu sonuca nasıl ulaştığınızı konuşun, onların da kendi cevaplarına nasıl ulaştığını dinleyin. Tüm bu cevaplar çözüm için mümkün mü yoksa sadece biri mi doğru? Bunu nasıl anlayabiliriz?
4. Şimdi cevabımızı sınıfa sunalım. Bu çözümü sınıfa nasıl anlatacaksınız?

Kurt, Kuzu, Ot Probleminin Çözümü

---

3- Hanoi Kuleleri Bilmecesi

OYUNUN KURALLARI

Hanoi Kuleleri bir Fransız matematikçi Eduard Loucas tarafından geliştirilmiş bir zeka oyunudur ve çeşitli zorluk dereceleri vardır.
• Amacımız 1. sütunda gördüğümüz halkaları aynı şekilde 3. sütuna taşımak.
• Her bir hamlede sadece 1 halkayı taşıyabiliyoruz.
• Herhangi bir halkanın üzerine kendisinden daha büyük bir halka koyamıyoruz.
• Hedefimiz mümkün olan en az hamle ile taşıma işlemini tamamlamak.

Hanoi Kuleleri bilmecesini aşağıdaki online oyunu oynayarak çözmeye çalışabilirsiniz.

Not: Brave tarayıcısını kullanıyorsanız oyunu açtığınızda tarayıcının güvenlik kalkanı ayarını devre dışı bırakmalısınız. Aksi halde oyun çalışmayacaktır.

Oyun Bağlantısı 1: https://www.zekatestimerkezi.com/zekaoyunlari/hanoiKuleleri.php

Oyun Bağlantısı 2: https://www.mathsisfun.com/games/towerofhanoi.html

Hanoi Kuleleri Çözümü

Bu konuda hazırlanmış bir sunu yok!

Konu Testi – 1