5. Sınıf – Ver Elini Veri

1- Veri Nedir?

Günlük işlerimizin tamamını yaparken adeta bilgi yağmuru ile karşı karşıya kalırız. Beynimiz ise bu bilgi yağmurundan işine yarayacağını düşündüklerini alır, yorumlar ve biz de kararlarımızı bu yorumlara göre veririz. Hatta zihnimiz daha sonra kullanmak için bazı bilgileri saklar.

– Sizce, evden okula yürüyerek gelen bir öğrenci ne tür bilgilerle karşılaşmaktadır?

Özetle şu bilgilerle karşılaşırız:

• Evden çıktığımızda hava ile ilgili bir fikrimiz olur. Hava beklediğimizden daha soğuksa eve tekrar dönüp daha kalın bir mont alabiliriz.
• Saatimize bakarak geç kalıp kalmadığımızı kontrol ederiz. Eğer gecikmişsek daha hızlı yürürüz.
• Şayet karşıdan karşıya geçmemiz gerekiyorsa, yaya geçidini kullanırız ve yeşil ışığın yanmasını bekleriz.
• Beslenme saati için yiyecek bir şeyler satın almamız gerekiyorsa yolumuz üzerindeki dükkanların tabela yazılarını okur “Fırın” , “Pastane” vb. ibarelerin bulunduğu dükkanlara yöneliriz.
• Çevremizdeki insanların ve taşıtların seslerini algılarız.

Veri

Bilgisayarlar da tıpkı beynimiz gibi çeşitli kararlar vermek veya işlem yapabilmek için bilgi girişine ihtiyaç duyar. Bilgisayarların sonuca ulaşabilmek için algıladığı, işlediği, sonuç ürettiği veya daha sonra kullanmak üzere depoladığı her şeye “veri” denir.

Veri, dünyanın gerçekleridir aslında. Kendimizi örnek alacak olursak; boyunuz 1.50 cm uzunluğunda olabilir, kahverengi saçlı ve mavi gözlü olabilirsiniz. Bunların hepsi birer “veri” dir.

Birçok yönden, veriler dünyanın bir tanımı olarak düşünülebilir. Bu verileri duyularımızla algılarız ve beyin bu veriyi işleyebilir. İnsanlar, dünyayı tanımak ve anlamlandırmak için verileri kullanırlar.

Bilgi, öğrendiklerimizi duyularımızın ötesinde genişletmemizi sağlar. Bilgiler arasında verileri yakalayabiliriz.

Bunu basit bir örnek ile anlatacak olursak: Eğer sizin bir fotoğrafınızı çekersem, fotoğraf benim için bir bilgi olmuştur. Neye benzediğiniz ise verilerdir.

Fotoğrafınızı dosyaya koyabilirim, çantamda taşıyabilirim, çıktısını alabilirim, e-posta ile başkaları ile paylaşabilirim. Ancak, sizi fiziksel olarak çantamda gezdiremem, sizin yansımanızı taşıyorum. İşte fark buradadır. Fotoğrafı kaybedersem veya yırtılırsa, bu sizin görünümünüzü değiştirmez.

Veri soyut bir kavram olduğundan anlaması zor olabilir. Veri; bilgiyi iletir ve çeşitli formlarda ortaya çıkabilmektedir.

Sabit ve Değişken Kavramları

Bir diş doktorunun muayenehanesinde Diş Doktoru Mehmet Bey akşama kadar 15 hasta ile ilgilenmiştir. Buradaki dişçi koltuğu sabit, gelip giden hastalar ise değişkendir.

Bilgisayarların işleyişinde de bazı veriler değişkenler aracılığıyla depolanırken bazı veriler ise sabit olarak kalır. Sabit olarak kalan bu birimler ne olursa olsun değişmez ve ilk depolandıkları hâliyle kullanılmaya devam ederler.

Örneğin kek yaparken bazı malzemelerimiz sabittir. Neredeyse bütün keklerde un, yumurta, şeker, kabartma tozu kullanılır. Bu malzemeleri sabit olarak düşünebiliriz. Ancak kekimize aşağıdaki malzemelerden canımızın istediği birini eklersek kekimizin lezzeti değişir.

– Fındık
– Ceviz
– Üzüm
– Tarçın
– Elma
– Kakao vb.

Sabit olan malzemelerin yanında o günkü isteğimize göre eklediğimiz yukarıdaki malzemeleri de değişken olarak isimlendirebiliriz.

---

2- Veri Topluyorum

Hasta olup doktora gittiğimizde doktor neyin var diye sorar? Hastalığa dair semptomlarımız – öksürük, karın ağrısı, ateş – doktorun hastalığımızı teşhis etmek için kullandığı verilerdir. Bazen bunun için önceden bir form doldurmamızı da isteyebilirler.

Bazı araştırmacılar ise bilgi toplamak amacıyla zaman zaman bu tür formlar doldurmamızı isteyebilirler. Bu formlardaki bilgiler daha sonra tablolara ve grafiklere dönüştürülür, böylece araştırmayı yapan kişi de topladığı bilgilere dayanarak bir sonuç elde etmiş olur.

Biz de buna benzer mini bir araştırma yapacağız. Konu başlığımız; Kahvaltı Alışkanlıkları

Dilerseniz bu anket kağıdının çıktısını alın dilerseniz defterinize çizin. Dilediğiniz kadar kişi ile anketi uygulayabilirsiniz.

Anketi üst satırda yer alan örnekteki gibi doldurarak, şu soruların cevabını tespit edin.

• Evde kahvaltı eden kaç kişi var?
• Kaç kişi kahvaltıda yumurta yiyor?
• Kaç kişi kahvaltıda zeytin yiyor?
• Kaç kişi kahvaltıda reçel yiyor?
• Kahvaltıda en çok tüketilen besin ne?
• Soru listesinde yer almayan ancak diğer sorusuna verilen yanıtlar arasında en sık söylenen besin ne?

---

3- Oyun Analizi

Sabit ve değişken kavramlarını öğrenmiştik. Şimdi örneklerle bu konuyu pekiştirelim.

Sizce;

– Futbolun sabit ve değişkenleri nelerdir?
– Saklambaç oyununun sabit ve değişkenleri nelerdir?
– Masa tenisinin sabit ve değişkenleri nelerdir?
– Bir derse ait sabit ve değişkenler nelerdir?

Eğer bu sorulara cevap verdiyseniz aşağıdaki görsellere tıklayarak cevaplarınızı karşılaştırabilirsiniz.

En sevdiğiniz oyunları düşünerek o oyunlarda nelerin sabit ve nelerin değişken olduğunu da bulabilirsiniz.

Bu konuda hazırlanmış bir sunu yok!

Konu Testi – 1